Header Menu

Linux Sunucularında Kullanıcı Yönetimi ve İzinler resim

Linux Sunucularında Kullanıcı Yönetimi ve İzinler

Poyrazhosting PoyrazHosting

Linux Sunucularında Kullanıcı Yönetimi ve İzinler

"Linux Sunucularında Kullanıcı Yönetimi ve İzinler" konusunu anlamak, sunucu yönetiminde kritik bir beceridir. Bu konu, kullanıcıların nasıl yönetileceği, hangi izinlere sahip oldukları ve sistem üzerindeki güvenlik denetimlerinin nasıl sağlanacağı gibi temel unsurları içerir.

1. Linux'ta Kullanıcı Yönetimi

Linux'ta her kullanıcı, belirli kimlik bilgilerine (UID - User ID) ve gruplara (GID - Group ID) sahiptir. Kullanıcı yönetimi, yeni kullanıcı oluşturma, mevcut kullanıcıları düzenleme ve kullanıcıları silme işlemlerini içerir.

a) Yeni Kullanıcı Oluşturma

Yeni bir kullanıcı oluşturmak için useradd komutu kullanılır. Bu komutla yeni bir kullanıcı eklenir ve otomatik olarak home dizini oluşturulur.

sudo useradd -m yeni_kullanici
sudo passwd yeni_kullanici

  • -m seçeneği, kullanıcının ana dizininin oluşturulmasını sağlar.
  • passwd komutuyla kullanıcının şifresi atanır.

b) Mevcut Kullanıcıları Yönetme

Kullanıcıların ayarlarını güncellemek için usermod komutu kullanılır. Örneğin, bir kullanıcıyı bir gruba eklemek için:

sudo usermod -aG group_name kullanıcı_adı

  • -aG parametresi, kullanıcının mevcut gruplarına bir grup ekler.

c) Kullanıcı Silme

Bir kullanıcıyı silmek için userdel komutu kullanılır. Kullanıcının ana dizinini de silmek için:

sudo userdel -r kullanıcı_adı

-r parametresi, kullanıcının home dizinini de siler.

2. Linux'ta İzinler

Linux, dosya ve dizin erişim izinlerini denetlemek için bir izin sistemi kullanır. Her dosya ve dizin, üç temel izin türüyle ilişkilendirilir: Okuma (Read - r), Yazma (Write - w), ve Çalıştırma (Execute - x). İzinler, üç farklı kullanıcı düzeyi için tanımlanır:

  • Sahip (Owner): Dosyanın veya dizinin sahibi olan kullanıcı.
  • Grup (Group): Dosya veya dizine atanan grup.
  • Diğerleri (Others): Sahip ve gruptan farklı diğer tüm kullanıcılar.

a) İzinleri Görüntüleme

Bir dosyanın izinlerini görüntülemek için ls -l komutu kullanılır. Çıktı şu şekilde görünür:

Bu format, izinlerin şu şekilde dağıtıldığını gösterir:

  • İlk karakter dosyanın türünü gösterir (örneğin, - normal dosya, d dizin).
  • İlk üç karakter (rwx) sahibin izinlerini gösterir.
  • İkinci üçlü (r-x) grup izinlerini gösterir.
  • Son üçlü (r--) diğer kullanıcıların izinlerini belirtir.

b) İzinleri Değiştirme

İzinler chmod komutuyla değiştirilebilir. İki farklı yöntemle kullanılabilir: sembolik yöntem veya sayısal yöntem.

  • Sembolik Yöntem: Örneğin, bir dosya için çalıştırma izni eklemek:
chmod u+x dosya_adı
  • u sahip anlamına gelir, x ise çalıştırma izni anlamına gelir.
  • Sayısal Yöntem: İzinler, üç basamaklı bir sayı ile ayarlanabilir (okuma = 4, yazma = 2, çalıştırma = 1).
  • Örneğin, bir dosyaya 755 izni vermek:

chmod 755 dosya_adı

Bu şu anlama gelir:

  • Sahip: Okuma, yazma, çalıştırma (7 = 4+2+1).
  • Grup: Okuma ve çalıştırma (5 = 4+1).
  • Diğerleri: Okuma ve çalıştırma (5 = 4+1).

c) Sahipliği Değiştirme

 

Bir dosyanın sahibini ve grubunu değiştirmek için chown komutu kullanılır. Örneğin:

sudo chown yeni_sahip:yeni_grup dosya_adı

Bu komut, dosyanın sahibi ve grubunu değiştirir.

3. Özel İzinler

Linux'ta bazı özel izinler de vardır:

  • Setuid (set user ID): Bir dosya çalıştırıldığında, dosyanın sahibi tarafından sahip olunan izinlerle çalıştırılmasını sağlar.
  • Setgid (set group ID): Bir dizine uygulandığında, o dizinde oluşturulan dosyaların grup sahipliğini dizinin grubuna atar.
  • Sticky bit: Bir dizine uygulandığında, sadece dosyanın sahibi o dosyayı silebilir.

Örneğin, bir dizine sticky bit eklemek:

chmod +t dizin_adı

4. Grup Yönetimi

Linux'ta gruplar, kullanıcıların izinlerini düzenlemek için kullanılır. Her kullanıcı en az bir gruba üye olur ve birden fazla gruba üye olabilir.

  • Yeni Grup Oluşturma: groupadd komutuyla yeni grup eklenir.

sudo groupadd grup_adı

  • Kullanıcıları Gruba Ekleme: usermod komutuyla kullanıcılar gruplara eklenir.

sudo usermod -aG grup_adı kullanıcı_adı

Sonuç

Linux sunucularında kullanıcı yönetimi ve izinler, sistem güvenliğini sağlamak ve yetkilendirme süreçlerini doğru bir şekilde yönetmek için hayati önem taşır. Kullanıcı ve grup yönetimi, izinlerin doğru ayarlanması ve güvenlik mekanizmalarının etkin kullanımı, bir sunucunun stabil ve güvenli çalışmasını sağlar.

24 Görüntüleme